sutta » an » an6 » Aṅguttara Nikāya 6.15

Translators: sujato

Numbered Discourses 6.15

2. Sāraṇīyavagga
2. Warm-hearted

Anutappiyasutta

Regret

Tatra kho āyasmā sāriputto bhikkhū āmantesi:
There Sāriputta addressed the mendicants:

“tathā tathāvuso, bhikkhu vihāraṁ kappeti yathā yathāssa vihāraṁ kappayato kālakiriyā anutappā hoti.
“As a mendicant makes their bed, so they must lie in it, and die tormented by regrets.

Kathañcāvuso, bhikkhu tathā tathā vihāraṁ kappeti yathā yathāssa vihāraṁ kappayato kālakiriyā anutappā hoti?
And how do they die tormented by regrets?

Idhāvuso, bhikkhu kammārāmo hoti kammarato kammārāmataṁ anuyutto, bhassārāmo hoti …
Take a mendicant who relishes work, talk, sleep, company, closeness, and proliferation. They love these things and like to relish them.

niddārāmo hoti …

saṅgaṇikārāmo hoti …

saṁsaggārāmo hoti …

papañcārāmo hoti papañcarato papañcārāmataṁ anuyutto.

Evaṁ kho, āvuso, bhikkhu tathā tathā vihāraṁ kappeti yathā yathāssa vihāraṁ kappayato kālakiriyā anutappā hoti.
A mendicant who makes their bed like this must lie in it, and die tormented by regrets.

Ayaṁ vuccatāvuso:
This is called

‘bhikkhu sakkāyābhirato nappajahāsi sakkāyaṁ sammā dukkhassa antakiriyāya’.
a mendicant who enjoys substantial reality, who hasn’t given up substantial reality to rightly make an end of suffering.

Tathā tathāvuso, bhikkhu vihāraṁ kappeti yathā yathāssa vihāraṁ kappayato kālakiriyā ananutappā hoti.
As a mendicant makes their bed, so they must lie in it, and die free of regrets.

Kathañcāvuso, bhikkhu tathā tathā vihāraṁ kappeti yathā yathāssa vihāraṁ kappayato kālakiriyā ananutappā hoti?
And how do they die free of regrets?

Idhāvuso, bhikkhu na kammārāmo hoti na kammarato na kammārāmataṁ anuyutto, na bhassārāmo hoti …
Take a mendicant who doesn’t relish work, talk, sleep, company, closeness, and proliferation. They don’t love these things or like to relish them.

na niddārāmo hoti …

na saṅgaṇikārāmo hoti …

na saṁsaggārāmo hoti …

na papañcārāmo hoti na papañcarato na papañcārāmataṁ anuyutto.

Evaṁ kho, āvuso, bhikkhu tathā tathā vihāraṁ kappeti yathā yathāssa vihāraṁ kappayato kālakiriyā ananutappā hoti.
A mendicant who makes their bed like this must lie in it, and die free of regrets.

Ayaṁ vuccatāvuso:
This is called

‘bhikkhu nibbānābhirato pajahāsi sakkāyaṁ sammā dukkhassa antakiriyāyā’ti.
a mendicant who delights in extinguishment, who has given up substantial reality to rightly make an end of suffering.

Yo papañcamanuyutto,
A beast who likes to proliferate,

papañcābhirato mago;
enjoying proliferation,

Virādhayī so nibbānaṁ,
fails to win extinguishment,

yogakkhemaṁ anuttaraṁ.
the supreme sanctuary from the yoke.

Yo ca papañcaṁ hitvāna,
But one who gives up proliferation,

nippapañcapade rato;
enjoying the state of non-proliferation,

Ārādhayī so nibbānaṁ,
wins extinguishment,

yogakkhemaṁ anuttaran”ti.
the supreme sanctuary from the yoke.”

Pañcamaṁ.