Jātaka
Tiṁsanipāta
Kiṁchandavagga
10. Gandhatindukajātaka
“Appamādo amataṁ padaṁ,
Pamādo maccuno padaṁ;
Appamattā na mīyanti,
Ye pamattā yathā matā.
Madā pamādo jāyetha,
pamādā jāyate khayo;
Khayā padosā jāyanti,
mā pamādo bharatūsabha.
Bahū hi khattiyā jīnā,
atthaṁ raṭṭhaṁ pamādino;
Athopi gāmino gāmā,
anagārā agārino.
Khattiyassa pamattassa,
raṭṭhasmiṁ raṭṭhavaḍḍhana;
Sabbe bhogā vinassanti,
rañño taṁ vuccate aghaṁ.
Nesa dhammo mahārāja,
ativelaṁ pamajjasi;
Iddhaṁ phītaṁ janapadaṁ,
corā viddhaṁsayanti naṁ.
Na te puttā bhavissanti,
na hiraññaṁ na dhāniyaṁ;
Raṭṭhe viluppamānamhi,
sabbabhogehi jiyyasi.
Sabbabhogā parijiṇṇaṁ,
rājānaṁ vāpi khattiyaṁ;
Ñātimittā suhajjā ca,
na taṁ maññanti māniyaṁ.
Hatthārohā anikaṭṭhā,
rathikā pattikārakā;
Tamevamupajīvantā,
na taṁ maññanti māniyaṁ.
Asaṁvihitakammantaṁ,
bālaṁ dummantimantinaṁ;
Sirī jahati dummedhaṁ,
jiṇṇaṁva urago tacaṁ.
Susaṁvihitakammantaṁ,
kāluṭṭhāyiṁ atanditaṁ;
Sabbe bhogābhivaḍḍhanti,
gāvo sausabhāmiva.
Upassutiṁ mahārāja,
raṭṭhe janapade cara;
Tattha disvā ca sutvā ca,
tato taṁ paṭipajjasi”.
“Evaṁ vedetu pañcālo,
saṅgāme saramappito;
Yathāhamajja vedemi,
kaṇṭakena samappito”.
“Jiṇṇo dubbalacakkhūsi,
na rūpaṁ sādhu passasi;
Kiṁ tattha brahmadattassa,
yaṁ taṁ maggeyya kaṇṭako”.
“Bahvettha brahmadattassa,
Sohaṁ maggasmi brāhmaṇa;
Arakkhitā jānapadā,
Adhammabalinā hatā.
Rattiñhi corā khādanti,
divā khādanti tuṇḍiyā;
Raṭṭhasmiṁ kūṭarājassa,
bahu adhammiko jano.
Etādise bhaye jāte,
bhayaṭṭā tāta māṇavā;
Nillenakāni kubbanti,
vane āhatva kaṇṭakaṁ”.
“Kadāssu nāmayaṁ rājā,
brahmadatto marissati;
Yassa raṭṭhamhi jiyyanti,
appatikā kumārikā”.
“Dubbhāsitañhi te jammi,
anatthapadakovide;
Kuhiṁ rājā kumārīnaṁ,
bhattāraṁ pariyesati”.
“Na me dubbhāsitaṁ brahme,
kovidatthapadā ahaṁ;
Arakkhitā jānapadā,
adhammabalinā hatā.
Rattiñhi corā khādanti,
divā khādanti tuṇḍiyā;
Raṭṭhasmiṁ kūṭarājassa,
bahu adhammiko jano;
Dujjīve dubbhare dāre,
kuto bhattā kumāriyo”.
“Evaṁ sayatu pañcālo,
saṅgāme sattiyā hato;
Yathāyaṁ kapaṇo seti,
hato phālena sāliyo”.
“Adhammena tuvaṁ jamma,
brahmadattassa kujjhasi;
Yo tvaṁ sapasi rājānaṁ,
aparajjhitvāna attano”.
“Dhammena brahmadattassa,
ahaṁ kujjhāmi brāhmaṇa;
Arakkhitā jānapadā,
adhammabalinā hatā.
Rattiñhi corā khādanti,
divā khādanti tuṇḍiyā;
Raṭṭhasmiṁ kūṭarājassa,
bahu adhammiko jano.
Sā nūna puna re pakkā,
vikāle bhattamāhari;
Bhattahāriṁ apekkhanto,
hato phālena sāliyo”.
“Evaṁ haññatu pañcālo,
saṅgāme asinā hato;
Yathāhamajja pahato,
khīrañca me pavaṭṭitaṁ”.
“Yaṁ pasu khīraṁ chaḍḍeti,
pasupālaṁ vihiṁsati;
Kiṁ tattha brahmadattassa,
yaṁ no garahate bhavaṁ”.
“Gārayho brahme pañcālo,
brahmadattassa rājino;
Arakkhitā jānapadā,
adhammabalinā hatā.
Rattiñhi corā khādanti,
divā khādanti tuṇḍiyā;
Raṭṭhasmiṁ kūṭarājassa,
bahu adhammiko jano.
Caṇḍā aṭanakā gāvī,
yaṁ pure na duhāmase;
Taṁ dāni ajja dohāma,
khīrakāmehupaddutā”.
“Evaṁ kandatu pañcālo,
viputto vippasukkhatu;
Yathāyaṁ kapaṇā gāvī,
viputtā paridhāvati”.
“Yaṁ pasu pasupālassa,
sambhameyya raveyya vā;
Ko nīdha aparādhatthi,
brahmadattassa rājino”.
“Aparādho mahābrahme,
brahmadattassa rājino;
Arakkhitā jānapadā,
adhammabalinā hatā.
Rattiñhi corā khādanti,
divā khādanti tuṇḍiyā;
Raṭṭhasmiṁ kūṭarājassa,
bahu adhammiko jano;
Kathaṁ no asikosatthā,
khīrapā haññate pajā”.
“Evaṁ khajjatu pañcālo,
hato yuddhe saputtako;
Yathāhamajja khajjāmi,
gāmikehi araññajo”.
“Na sabbabhūtesu vidhenti rakkhaṁ,
Rājāno maṇḍūka manussaloke;
Nettāvatā rājā adhammacārī,
Yaṁ tādisaṁ jīvamadeyyu dhaṅkā”.
“Adhammarūpo vata brahmacārī,
Anuppiyaṁ bhāsasi khattiyassa;
Viluppamānāya puthuppajāya,
Pūjesi rājaṁ paramappamādaṁ.
Sace idaṁ brahme surajjakaṁ siyā,
Phītaṁ raṭṭhaṁ muditaṁ vippasannaṁ;
Bhutvā baliṁ aggapiṇḍañca kākā,
Na mādisaṁ jīvamadeyyu dhaṅkā”ti.
Gandhatindukajātakaṁ dasamaṁ.
Tiṁsanipātaṁ niṭṭhitaṁ.
Tassuddānaṁ
Kiṁchanda kumbha jayaddisa chaddanta,
Atha paṇḍitasambhava sirakapi;
Dakarakkhasa paṇḍaranāgavaro,
Atha sambula tindukadevasutoti.
Jātakapāḷiyā paṭhamo bhāgo niṭṭhito.