sutta » kn » vv » Vimānavatthu
Purisavimāna
Mahārathavagga
14. Mahārathavimānavatthu
“Sahassayuttaṁ hayavāhanaṁ subhaṁ,
Āruyhimaṁ sandanaṁ nekacittaṁ;
Uyyānabhūmiṁ abhito anukkamaṁ,
Purindado bhūtapatīva vāsavo.
Sovaṇṇamayā te rathakubbarā ubho,
Phalehi aṁsehi atīva saṅgatā;
Sujātagumbā naravīraniṭṭhitā,
Virocatī pannaraseva cando.
Suvaṇṇajālāvatato ratho ayaṁ,
Bahūhi nānāratanehi cittito;
Sunandighoso ca subhassaro ca,
Virocatī cāmarahatthabāhubhi.
Imā ca nābhyo manasābhinimmitā,
Rathassa pādantaramajjhabhūsitā;
Imā ca nābhyo satarājicittitā,
Sateratā vijjurivappabhāsare.
Anekacittāvatato ratho ayaṁ,
Puthū ca nemī ca sahassaraṁsiko;
Tesaṁ saro suyyati vaggurūpo,
Pañcaṅgikaṁ tūriyamivappavāditaṁ.
Sirasmiṁ cittaṁ maṇicandakappitaṁ,
Sadā visuddhaṁ ruciraṁ pabhassaraṁ;
Suvaṇṇarājīhi atīva saṅgataṁ,
Veḷuriyarājīva atīva sobhati.
Ime ca vāḷī maṇicandakappitā,
Ārohakambū sujavā brahūpamā;
Brahā mahantā balino mahājavā,
Mano tavaññāya tatheva siṁsare.
Ime ca sabbe sahitā catukkamā,
Mano tavaññāya tatheva siṁsare;
Samaṁ vahantī mudukā anuddhatā,
Āmodamānā turagānamuttama.
Dhunanti vagganti patanti cambare,
Abbhuddhunantā sukate piḷandhane;
Tesaṁ saro suyyati vaggurūpo,
Pañcaṅgikaṁ tūriyamivappavāditaṁ.
Rathassa ghoso apiḷandhanāna ca,
Khurassa nādo abhihiṁsanāya ca;
Ghoso suvaggū samitassa suyyati,
Gandhabbatūriyāni vicitrasaṁvane.
Rathe ṭhitā tā migamandalocanā,
Āḷārapamhā hasitā piyaṁvadā;
Veḷuriyajālāvatatā tanucchavā,
Sadeva gandhabbasūraggapūjitā.
Tā rattarattambarapītavāsasā,
Visālanettā abhirattalocanā;
Kule sujātā sutanū sucimhitā,
Rathe ṭhitā pañjalikā upaṭṭhitā.
Tā kambukeyūradharā suvāsasā,
Sumajjhimā ūruthanūpapannā;
Vaṭṭaṅguliyo sumukhā sudassanā,
Rathe ṭhitā pañjalikā upaṭṭhitā.
Aññā suveṇī susu missakesiyo,
Samaṁ vibhattāhi pabhassarāhi ca;
Anubbatā tā tava mānase ratā,
Rathe ṭhitā pañjalikā upaṭṭhitā.
Āveḷiniyo padumuppalacchadā,
Alaṅkatā candanasāravāsitā;
Anubbatā tā tava mānase ratā,
Rathe ṭhitā pañjalikā upaṭṭhitā.
Tā māliniyo padumuppalacchadā,
Alaṅkatā candanasāravāsitā;
Anubbatā tā tava mānase ratā,
Rathe ṭhitā pañjalikā upaṭṭhitā.
Kaṇṭhesu te yāni piḷandhanāni,
Hatthesu pādesu tatheva sīse;
Obhāsayantī dasa sabbaso disā,
Abbhuddayaṁ sāradikova bhāṇumā.
Vātassa vegena ca sampakampitā,
Bhujesu mālā apiḷandhanāni ca;
Muñcanti ghosaṁ ruciraṁ suciṁ subhaṁ,
Sabbehi viññūhi sutabbarūpaṁ.
Uyyānabhūmyā ca duvaddhato ṭhitā,
Rathā ca nāgā tūriyāni ca saro;
Tameva devinda pamodayanti,
Vīṇā yathā pokkharapattabāhubhi.
Imāsu vīṇāsu bahūsu vaggūsu,
Manuññarūpāsu hadayeritaṁ pītiṁ;
Pavajjamānāsu atīva accharā,
Bhamanti kaññā padumesu sikkhitā.
Yadā ca gītāni ca vāditāni ca,
Naccāni cimāni samenti ekato;
Athettha naccanti athettha accharā,
Obhāsayantī ubhato varitthiyo.
So modasi tūriyagaṇappabodhano,
Mahīyamāno vajirāvudhoriva;
Imāsu vīṇāsu bahūsu vaggūsu,
Manuññarūpāsu hadayeritaṁ pītiṁ.
Kiṁ tvaṁ pure kammamakāsi attanā,
Manussabhūto purimāya jātiyā;
Uposathaṁ kaṁ vā tuvaṁ upāvasi,
Kaṁ dhammacariyaṁ vatamābhirocayi.
Nayīdamappassa katassa kammuno,
Pubbe suciṇṇassa uposathassa vā;
Iddhānubhāvo vipulo ayaṁ tava,
Yaṁ devasaṅghaṁ abhirocase bhusaṁ.
Dānassa te idaṁ phalaṁ,
atho sīlassa vā pana;
Atho añjalikammassa,
taṁ me akkhāhi pucchito”ti.
So devaputto attamano,
moggallānena pucchito;
Pañhaṁ puṭṭho viyākāsi,
yassa kammassidaṁ phalanti.
“Jitindriyaṁ buddhamanomanikkamaṁ,
Naruttamaṁ kassapamaggapuggalaṁ;
Avāpurantaṁ amatassa dvāraṁ,
Devātidevaṁ satapuññalakkhaṇaṁ.
Tamaddasaṁ kuñjaramoghatiṇṇaṁ,
Suvaṇṇasiṅgīnadabimbasādisaṁ;
Disvāna taṁ khippamahuṁ sucīmano,
Tameva disvāna subhāsitaddhajaṁ.
Tamannapānaṁ athavāpi cīvaraṁ,
Suciṁ paṇītaṁ rasasā upetaṁ;
Pupphābhikkiṇamhi sake nivesane,
Patiṭṭhapesiṁ sa asaṅgamānaso.
Tamannapānena ca cīvarena ca,
Khajjena bhojjena ca sāyanena ca;
Santappayitvā dvipadānamuttamaṁ,
So saggaso devapure ramāmahaṁ.
Etenupāyena imaṁ niraggaḷaṁ,
Yaññaṁ yajitvā tividhaṁ visuddhaṁ;
Pahāyahaṁ mānusakaṁ samussayaṁ,
Indūpamo devapure ramāmahaṁ.
Āyuñca vaṇṇañca sukhaṁ balañca,
Paṇītarūpaṁ abhikaṅkhatā muni;
Annañca pānañca bahuṁ susaṅkhataṁ,
Patiṭṭhapetabbamasaṅgamānase.
Nayimasmiṁ loke parasmiṁ vā pana,
Buddhena seṭṭho va samo va vijjati;
Āhuneyyānaṁ paramāhutiṁ gato,
Puññatthikānaṁ vipulapphalesinan”ti.
Mahārathavimānaṁ cuddasamaṁ.
Mahārathavaggo pañcamo.
Tassuddānaṁ
Maṇḍūko revatī chatto,
Kakkaṭo dvārapālako;
Dve karaṇīyā dve sūci,
Tayo nāgā ca dve rathā;
Purisānaṁ paṭhamo vaggo pavuccatīti.
Bhāṇavāraṁ tatiyaṁ.