Buddhavaṁsa
2 Sumedhapatthanākathā
“Kappe ca satasahasse,
caturo ca asaṅkhiye;
Amaraṁ nāma nagaraṁ,
dassaneyyaṁ manoramaṁ.
Dasahi saddehi avivittaṁ,
Annapānasamāyutaṁ;
Hatthisaddaṁ assasaddaṁ,
Bherisaṅkharathāni ca;
Khādatha pivatha ceva,
Annapānena ghositaṁ.
Nagaraṁ sabbaṅgasampannaṁ,
sabbakammamupāgataṁ;
Sattaratanasampannaṁ,
nānājanasamākulaṁ;
Samiddhaṁ devanagaraṁva,
āvāsaṁ puññakamminaṁ.
Nagare amaravatiyā,
sumedho nāma brāhmaṇo;
Anekakoṭisannicayo,
pahūtadhanadhaññavā.
Ajjhāyako mantadharo,
tiṇṇaṁ vedāna pāragū;
Lakkhaṇe itihāse ca,
sadhamme pāramiṁ gato.
Rahogato nisīditvā,
evaṁ cintesahaṁ tadā;
‘Dukkho punabbhavo nāma,
sarīrassa ca bhedanaṁ.
Jātidhammo jarādhammo,
Byādhidhammo sahaṁ tadā;
Ajaraṁ amataṁ khemaṁ,
Pariyesissāmi nibbutiṁ.
Yaṁnūnimaṁ pūtikāyaṁ,
nānākuṇapapūritaṁ;
Chaḍḍayitvāna gaccheyyaṁ,
anapekkho anatthiko.
Atthi hehiti so maggo,
na so sakkā na hetuye;
Pariyesissāmi taṁ maggaṁ,
bhavato parimuttiyā.
Yathāpi dukkhe vijjante,
sukhaṁ nāmapi vijjati;
Evaṁ bhave vijjamāne,
vibhavopi icchitabbako.
Yathāpi uṇhe vijjante,
aparaṁ vijjati sītalaṁ;
Evaṁ tividhaggi vijjante,
nibbānaṁ icchitabbakaṁ.
Yathāpi pāpe vijjante,
kalyāṇamapi vijjati;
Evamevaṁ jāti vijjante,
ajātipicchitabbakaṁ.
Yathā gūthagato puriso,
taḷākaṁ disvāna pūritaṁ;
Na gavesati taṁ taḷākaṁ,
na doso taḷākassa so.
Evaṁ kilesamaladhovaṁ,
vijjante amatantaḷe;
Na gavesati taṁ taḷākaṁ,
na doso amatantaḷe.
Yathā arīhi pariruddho,
vijjante gamanampathe;
Na palāyati so puriso,
na doso añjasassa so.
Evaṁ kilesapariruddho,
vijjamāne sive pathe;
Na gavesati taṁ maggaṁ,
na doso sivamañjase.
Yathāpi byādhito puriso,
vijjamāne tikicchake;
Na tikicchāpeti taṁ byādhiṁ,
na doso so tikicchake.
Evaṁ kilesabyādhīhi,
Dukkhito paripīḷito;
Na gavesati taṁ ācariyaṁ,
Na doso so vināyake.
Yathāpi kuṇapaṁ puriso,
kaṇṭhe baddhaṁ jigucchiya;
Mocayitvāna gaccheyya,
sukhī serī sayaṁvasī.
Tathevimaṁ pūtikāyaṁ,
nānākuṇapasañcayaṁ;
Chaḍḍayitvāna gaccheyyaṁ,
anapekkho anatthiko.
Yathā uccāraṭṭhānamhi,
karīsaṁ naranāriyo;
Chaḍḍayitvāna gacchanti,
anapekkhā anatthikā.
Evamevāhaṁ imaṁ kāyaṁ,
nānākuṇapapūritaṁ;
Chaḍḍayitvāna gacchissaṁ,
vaccaṁ katvā yathā kuṭiṁ.
Yathāpi jajjaraṁ nāvaṁ,
paluggaṁ udagāhiniṁ;
Sāmī chaḍḍetvā gacchanti,
anapekkhā anatthikā.
Evamevāhaṁ imaṁ kāyaṁ,
navacchiddaṁ dhuvassavaṁ;
Chaḍḍayitvāna gacchissaṁ,
jiṇṇanāvaṁva sāmikā.
Yathāpi puriso corehi,
gacchanto bhaṇḍamādiya;
Bhaṇḍacchedabhayaṁ disvā,
chaḍḍayitvāna gacchati.
Evamevaṁ ayaṁ kāyo,
mahācorasamo viya;
Pahāyimaṁ gamissāmi,
kusalacchedanā bhayā’.
Evāhaṁ cintayitvāna,
nekakoṭisataṁ dhanaṁ;
Nāthānāthānaṁ datvāna,
himavantamupāgamiṁ.
Himavantassāvidūre,
dhammiko nāma pabbato;
Assamo sukato mayhaṁ,
paṇṇasālā sumāpitā.
Caṅkamaṁ tattha māpesiṁ,
pañcadosavivajjitaṁ;
Aṭṭhaguṇasamupetaṁ,
abhiññābalamāhariṁ.
Sāṭakaṁ pajahiṁ tattha,
navadosamupāgataṁ;
Vākacīraṁ nivāsesiṁ,
dvādasaguṇamupāgataṁ.
Aṭṭhadosasamākiṇṇaṁ,
pajahiṁ paṇṇasālakaṁ;
Upāgamiṁ rukkhamūlaṁ,
guṇe dasahupāgataṁ.
Vāpitaṁ ropitaṁ dhaññaṁ,
pajahiṁ niravasesato;
Anekaguṇasampannaṁ,
pavattaphalamādiyiṁ.
Tatthappadhānaṁ padahiṁ,
nisajjaṭṭhānacaṅkame;
Abbhantaramhi sattāhe,
abhiññābalapāpuṇiṁ.
Evaṁ me siddhippattassa,
vasībhūtassa sāsane;
Dīpaṅkaro nāma jino,
uppajji lokanāyako.
Uppajjante ca jāyante,
bujjhante dhammadesane;
Caturo nimitte nāddasaṁ,
jhānaratisamappito.
Paccantadesavisaye,
nimantetvā tathāgataṁ;
Tassa āgamanaṁ maggaṁ,
sodhenti tuṭṭhamānasā.
Ahaṁ tena samayena,
nikkhamitvā sakassamā;
Dhunanto vākacīrāni,
gacchāmi ambare tadā.
Vedajātaṁ janaṁ disvā,
tuṭṭhahaṭṭhaṁ pamoditaṁ;
Orohitvāna gaganā,
manusse pucchi tāvade.
‘Tuṭṭhahaṭṭho pamudito,
vedajāto mahājano;
Kassa sodhīyati maggo,
añjasaṁ vaṭumāyanaṁ’.
Te me puṭṭhā viyākaṁsu,
‘buddho loke anuttaro;
Dīpaṅkaro nāma jino,
uppajji lokanāyako;
Tassa sodhīyati maggo,
añjasaṁ vaṭumāyanaṁ’.
Buddhotivacanaṁ sutvāna,
pīti uppajji tāvade;
Buddho buddhoti kathayanto,
somanassaṁ pavedayiṁ.
Tattha ṭhatvā vicintesiṁ,
tuṭṭho saṁviggamānaso;
‘Idha bījāni ropissaṁ,
khaṇo ve mā upaccagā’.
‘Yadi buddhassa sodhetha,
ekokāsaṁ dadātha me;
Ahampi sodhayissāmi,
añjasaṁ vaṭumāyanaṁ’.
Adaṁsu te mamokāsaṁ,
sodhetuṁ añjasaṁ tadā;
Buddho buddhoti cintento,
maggaṁ sodhemahaṁ tadā.
Aniṭṭhite mamokāse,
dīpaṅkaro mahāmuni;
Catūhi satasahassehi,
chaḷabhiññehi tādihi;
Khīṇāsavehi vimalehi,
paṭipajji añjasaṁ jino.
Paccuggamanā vattanti,
vajjanti bheriyo bahū;
Āmoditā naramarū,
sādhukāraṁ pavattayuṁ.
Devā manusse passanti,
manussāpi ca devatā;
Ubhopi te pañjalikā,
anuyanti tathāgataṁ.
Devā dibbehi turiyehi,
manussā mānusehi ca;
Ubhopi te vajjayantā,
anuyanti tathāgataṁ.
Dibbaṁ mandāravaṁ pupphaṁ,
padumaṁ pārichattakaṁ;
Disodisaṁ okiranti,
ākāsanabhagatā marū.
Dibbaṁ candanacuṇṇañca,
varagandhañca kevalaṁ;
Disodisaṁ okiranti,
ākāsanabhagatā marū.
Campakaṁ saralaṁ nīpaṁ,
nāgapunnāgaketakaṁ;
Disodisaṁ ukkhipanti,
bhūmitalagatā narā.
Kese muñcitvāhaṁ tattha,
vākacīrañca cammakaṁ;
Kalale pattharitvāna,
avakujjo nipajjahaṁ.
‘Akkamitvāna maṁ buddho,
saha sissehi gacchatu;
Mā naṁ kalale akkamittha,
hitāya me bhavissati’.
Pathaviyaṁ nipannassa,
evaṁ me āsi cetaso;
‘Icchamāno ahaṁ ajja,
kilese jhāpaye mama.
Kiṁ me aññātavesena,
dhammaṁ sacchikatenidha;
Sabbaññutaṁ pāpuṇitvā,
buddho hessaṁ sadevake.
Kiṁ me ekena tiṇṇena,
purisena thāmadassinā;
Sabbaññutaṁ pāpuṇitvā,
santāressaṁ sadevakaṁ.
Iminā me adhikārena,
katena purisuttame;
Sabbaññutaṁ pāpuṇitvā,
tāremi janataṁ bahuṁ.
Saṁsārasotaṁ chinditvā,
viddhaṁsetvā tayo bhave;
Dhammanāvaṁ samāruyha,
santāressaṁ sadevakaṁ.
Manussattaṁ liṅgasampatti,
hetu satthāradassanaṁ;
Pabbajjā guṇasampatti,
adhikāro ca chandatā;
Aṭṭhadhammasamodhānā,
abhinīhāro samijjhati’.
Dīpaṅkaro lokavidū,
āhutīnaṁ paṭiggaho;
Ussīsake maṁ ṭhatvāna,
idaṁ vacanamabravi.
‘Passatha imaṁ tāpasaṁ,
jaṭilaṁ uggatāpanaṁ;
Aparimeyyito kappe,
buddho loke bhavissati.
Ahu kapilavhayā rammā,
nikkhamitvā tathāgato;
Padhānaṁ padahitvāna,
katvā dukkarakārikaṁ.
Ajapālarukkhamūlasmiṁ,
nisīditvā tathāgato;
Tattha pāyāsaṁ paggayha,
nerañjaramupehiti.
Nerañjarāya tīramhi,
pāyāsaṁ ada so jino;
Paṭiyattavaramaggena,
bodhimūlamupehiti.
Tato padakkhiṇaṁ katvā,
bodhimaṇḍaṁ anuttaro;
Assattharukkhamūlamhi,
bujjhissati mahāyaso.
Imassa janikā mātā,
māyā nāma bhavissati;
Pitā suddhodano nāma,
ayaṁ hessati gotamo.
Anāsavā vītarāgā,
santacittā samāhitā;
Kolito upatisso ca,
aggā hessanti sāvakā;
Ānando nāmupaṭṭhāko,
upaṭṭhissatimaṁ jinaṁ.
Khemā uppalavaṇṇā ca,
aggā hessanti sāvikā;
Anāsavā vītarāgā,
santacittā samāhitā;
Bodhi tassa bhagavato,
assatthoti pavuccati.
Citto ca hatthāḷavako,
aggā hessantupaṭṭhakā;
Uttarā nandamātā ca,
aggā hessantupaṭṭhikā’.
Idaṁ sutvāna vacanaṁ,
asamassa mahesino;
Āmoditā naramarū,
buddhabījaṁ kira ayaṁ.
Ukkuṭṭhisaddā vattanti,
apphoṭenti hasanti ca;
Katañjalī namassanti,
dasasahassī sadevakā.
‘Yadimassa lokanāthassa,
virajjhissāma sāsanaṁ;
Anāgatamhi addhāne,
hessāma sammukhā imaṁ.
Yathā manussā nadiṁ tarantā,
Paṭititthaṁ virajjhiya;
Heṭṭhātitthe gahetvāna,
Uttaranti mahānadiṁ.
Evamevaṁ mayaṁ sabbe,
yadi muñcāmimaṁ jinaṁ;
Anāgatamhi addhāne,
hessāma sammukhā imaṁ’.
Dīpaṅkaro lokavidū,
āhutīnaṁ paṭiggaho;
Mama kammaṁ pakittetvā,
dakkhiṇaṁ pādamuddhari.
Ye tatthāsuṁ jinaputtā,
Padakkhiṇamakaṁsu maṁ;
Devā manussā asurā ca,
Abhivādetvāna pakkamuṁ.
Dassanaṁ me atikkante,
sasaṅghe lokanāyake;
Sayanā vuṭṭhahitvāna,
pallaṅkaṁ ābhujiṁ tadā.
Sukhena sukhito homi,
pāmojjena pamodito;
Pītiyā ca abhissanno,
pallaṅkaṁ ābhujiṁ tadā.
Pallaṅkena nisīditvā,
evaṁ cintesahaṁ tadā;
‘Vasībhūto ahaṁ jhāne,
abhiññāsu pāramiṅgato.
Sahassiyamhi lokamhi,
isayo natthi me samā;
Asamo iddhidhammesu,
alabhiṁ īdisaṁ sukhaṁ’.
Pallaṅkābhujane mayhaṁ,
dasasahassādhivāsino;
Mahānādaṁ pavattesuṁ,
‘dhuvaṁ buddho bhavissasi.
Yā pubbe bodhisattānaṁ,
pallaṅkavaramābhuje;
Nimittāni padissanti,
tāni ajja padissare.
Sītaṁ byapagataṁ hoti,
uṇhañca upasammati;
Tāni ajja padissanti,
dhuvaṁ buddho bhavissasi.
Dasasahassī lokadhātū,
nissaddā honti nirākulā;
Tāni ajja padissanti,
dhuvaṁ buddho bhavissasi.
Mahāvātā na vāyanti,
na sandanti savantiyo;
Tāni ajja padissanti,
dhuvaṁ buddho bhavissasi.
Thalajā dakajā pupphā,
sabbe pupphanti tāvade;
Tepajja pupphitā sabbe,
dhuvaṁ buddho bhavissasi.
Latā vā yadi vā rukkhā,
phalabhārā honti tāvade;
Tepajja phalitā sabbe,
dhuvaṁ buddho bhavissasi.
Ākāsaṭṭhā ca bhūmaṭṭhā,
ratanā jotanti tāvade;
Tepajja ratanā jotanti,
dhuvaṁ buddho bhavissasi.
Mānussakā ca dibbā ca,
turiyā vajjanti tāvade;
Tepajjubho abhiravanti,
dhuvaṁ buddho bhavissasi.
Vicitrapupphā gaganā,
abhivassanti tāvade;
Tepi ajja pavassanti,
dhuvaṁ buddho bhavissasi.
Mahāsamuddo ābhujati,
dasasahassī pakampati;
Tepajjubho abhiravanti,
dhuvaṁ buddho bhavissasi.
Nirayepi dasasahasse,
aggī nibbanti tāvade;
Tepajja nibbutā aggī,
dhuvaṁ buddho bhavissasi.
Vimalo hoti sūriyo,
sabbā dissanti tārakā;
Tepi ajja padissanti,
dhuvaṁ buddho bhavissasi.
Anovaṭṭhena udakaṁ,
mahiyā ubbhijji tāvade;
Tampajjubbhijjate mahiyā,
dhuvaṁ buddho bhavissasi.
Tārāgaṇā virocanti,
nakkhattā gaganamaṇḍale;
Visākhā candimāyuttā,
dhuvaṁ buddho bhavissasi.
Bilāsayā darīsayā,
nikkhamanti sakāsayā;
Tepajja āsayā chuddhā,
dhuvaṁ buddho bhavissasi.
Na honti aratī sattānaṁ,
santuṭṭhā honti tāvade;
Tepajja sabbe santuṭṭhā,
dhuvaṁ buddho bhavissasi.
Rogā tadupasammanti,
jighacchā ca vinassati;
Tāni ajja padissanti,
dhuvaṁ buddho bhavissasi.
Rāgo tadā tanu hoti,
doso moho vinassati;
Tepajja vigatā sabbe,
dhuvaṁ buddho bhavissasi.
Bhayaṁ tadā na bhavati,
ajjapetaṁ padissati;
Tena liṅgena jānāma,
dhuvaṁ buddho bhavissasi.
Rajonuddhaṁsati uddhaṁ,
ajjapetaṁ padissati;
Tena liṅgena jānāma,
dhuvaṁ buddho bhavissasi.
Aniṭṭhagandho pakkamati,
dibbagandho pavāyati;
Sopajja vāyati gandho,
dhuvaṁ buddho bhavissasi.
Sabbe devā padissanti,
ṭhapayitvā arūpino;
Tepajja sabbe dissanti,
dhuvaṁ buddho bhavissasi.
Yāvatā nirayā nāma,
sabbe dissanti tāvade;
Tepajja sabbe dissanti,
dhuvaṁ buddho bhavissasi.
Kuṭṭā kavāṭā selā ca,
na hontāvaraṇā tadā;
Ākāsabhūtā tepajja,
dhuvaṁ buddho bhavissasi.
Cutī ca upapatti ca,
khaṇe tasmiṁ na vijjati;
Tānipajja padissanti,
dhuvaṁ buddho bhavissasi.
Daḷhaṁ paggaṇha vīriyaṁ,
mā nivatta abhikkama;
Mayampetaṁ vijānāma,
dhuvaṁ buddho bhavissasi’.
Buddhassa vacanaṁ sutvā,
dasasahassīna cūbhayaṁ;
Tuṭṭhahaṭṭho pamodito,
evaṁ cintesahaṁ tadā.
‘Advejjhavacanā buddhā,
Amoghavacanā jinā;
Vitathaṁ natthi buddhānaṁ,
Dhuvaṁ buddho bhavāmahaṁ.
Yathā khittaṁ nabhe leḍḍu,
Dhuvaṁ patati bhūmiyaṁ;
Tatheva buddhaseṭṭhānaṁ,
Vacanaṁ dhuvasassataṁ;
Vitathaṁ natthi buddhānaṁ,
Dhuvaṁ buddho bhavāmahaṁ.
Yathāpi sabbasattānaṁ,
Maraṇaṁ dhuvasassataṁ;
Tatheva buddhaseṭṭhānaṁ,
Vacanaṁ dhuvasassataṁ;
Vitathaṁ natthi buddhānaṁ,
Dhuvaṁ buddho bhavāmahaṁ.
Yathā rattikkhaye patte,
Sūriyuggamanaṁ dhuvaṁ;
Tatheva buddhaseṭṭhānaṁ,
Vacanaṁ dhuvasassataṁ;
Vitathaṁ natthi buddhānaṁ,
Dhuvaṁ buddho bhavāmahaṁ.
Yathā nikkhantasayanassa,
Sīhassa nadanaṁ dhuvaṁ;
Tatheva buddhaseṭṭhānaṁ,
Vacanaṁ dhuvasassataṁ;
Vitathaṁ natthi buddhānaṁ,
Dhuvaṁ buddho bhavāmahaṁ.
Yathā āpannasattānaṁ,
Bhāramoropanaṁ dhuvaṁ;
Tatheva buddhaseṭṭhānaṁ,
Vacanaṁ dhuvasassataṁ;
Vitathaṁ natthi buddhānaṁ,
Dhuvaṁ buddho bhavāmahaṁ.
Handa buddhakare dhamme,
vicināmi ito cito;
Uddhaṁ adho dasa disā,
yāvatā dhammadhātuyā’.
Vicinanto tadā dakkhiṁ,
paṭhamaṁ <b>dānapāramiṁ</b>;
Pubbakehi mahesīhi,
anuciṇṇaṁ mahāpathaṁ.
‘Imaṁ tvaṁ paṭhamaṁ tāva,
daḷhaṁ katvā samādiya;
Dānapāramitaṁ gaccha,
yadi bodhiṁ pattumicchasi.
Yathāpi kumbho sampuṇṇo,
yassa kassaci adhokato;
Vamatevudakaṁ nissesaṁ,
na tattha parirakkhati.
Tatheva yācake disvā,
hīnamukkaṭṭhamajjhime;
Dadāhi dānaṁ nissesaṁ,
kumbho viya adhokato.
Na hete ettakāyeva,
buddhadhammā bhavissare;
Aññepi vicinissāmi,
ye dhammā bodhipācanā’.
Vicinanto tadā dakkhiṁ,
dutiyaṁ <b>sīlapāramiṁ</b>;
Pubbakehi mahesīhi,
āsevitanisevitaṁ.
‘Imaṁ tvaṁ dutiyaṁ tāva,
daḷhaṁ katvā samādiya;
Sīlapāramitaṁ gaccha,
yadi bodhiṁ pattumicchasi.
Yathāpi camarī vālaṁ,
kismiñci paṭilaggitaṁ;
Upeti maraṇaṁ tattha,
na vikopeti vāladhiṁ.
Tatheva tvaṁ catūsu bhūmīsu,
Sīlāni paripūraya;
Parirakkha sabbadā sīlaṁ,
Camarī viya vāladhiṁ.
Na hete ettakāyeva,
buddhadhammā bhavissare;
Aññepi vicinissāmi,
ye dhammā bodhipācanā’.
Vicinanto tadā dakkhiṁ,
tatiyaṁ <b>nekkhammapāramiṁ</b>;
Pubbakehi mahesīhi,
āsevitanisevitaṁ.
‘Imaṁ tvaṁ tatiyaṁ tāva,
daḷhaṁ katvā samādiya;
Nekkhammapāramitaṁ gaccha,
yadi bodhiṁ pattumicchasi.
Yathā andughare puriso,
ciravuttho dukhaṭṭito;
Na tattha rāgaṁ janesi,
muttiṁyeva gavesati.
Tatheva tvaṁ sabbabhave,
passa andughare viya;
Nekkhammābhimukho hohi,
bhavato parimuttiyā.
Na hete ettakāyeva,
buddhadhammā bhavissare;
Aññepi vicinissāmi,
ye dhammā bodhipācanā’.
Vicinanto tadā dakkhiṁ,
catutthaṁ <b>paññāpāramiṁ</b>;
Pubbakehi mahesīhi,
āsevitanisevitaṁ.
‘Imaṁ tvaṁ catutthaṁ tāva,
daḷhaṁ katvā samādiya;
Paññāpāramitaṁ gaccha,
yadi bodhiṁ pattumicchasi.
Yathāpi bhikkhu bhikkhanto,
hīnamukkaṭṭhamajjhime;
Kulāni na vivajjento,
evaṁ labhati yāpanaṁ.
Tatheva tvaṁ sabbakālaṁ,
paripucchaṁ budhaṁ janaṁ;
Paññāpāramitaṁ gantvā,
sambodhiṁ pāpuṇissasi.
Na hete ettakāyeva,
buddhadhammā bhavissare;
Aññepi vicinissāmi,
ye dhammā bodhipācanā’.
Vicinanto tadā dakkhiṁ,
pañcamaṁ <b>vīriyapāramiṁ</b>;
Pubbakehi mahesīhi,
āsevitanisevitaṁ.
‘Imaṁ tvaṁ pañcamaṁ tāva,
daḷhaṁ katvā samādiya;
Vīriyapāramitaṁ gaccha,
yadi bodhiṁ pattumicchasi.
Yathāpi sīho migarājā,
nisajjaṭṭhānacaṅkame;
Alīnavīriyo hoti,
paggahitamano sadā.
Tatheva tvaṁ sabbabhave,
paggaṇha vīriyaṁ daḷhaṁ;
Vīriyapāramitaṁ gantvā,
sambodhiṁ pāpuṇissasi.
Na hete ettakāyeva,
buddhadhammā bhavissare;
Aññepi vicinissāmi,
ye dhammā bodhipācanā’.
Vicinanto tadā dakkhiṁ,
chaṭṭhamaṁ <b>khantipāramiṁ</b>;
Pubbakehi mahesīhi,
āsevitanisevitaṁ.
‘Imaṁ tvaṁ chaṭṭhamaṁ tāva,
daḷhaṁ katvā samādiya;
Tattha advejjhamānaso,
sambodhiṁ pāpuṇissasi.
Yathāpi pathavī nāma,
sucimpi asucimpi ca;
Sabbaṁ sahati nikkhepaṁ,
na karoti paṭighaṁ tayā.
Tatheva tvampi sabbesaṁ,
sammānāvamānakkhamo;
Khantipāramitaṁ gantvā,
sambodhiṁ pāpuṇissasi.
Na hete ettakāyeva,
buddhadhammā bhavissare;
Aññepi vicinissāmi,
ye dhammā bodhipācanā’.
Vicinanto tadā dakkhiṁ,
sattamaṁ <b>saccapāramiṁ</b>;
Pubbakehi mahesīhi,
āsevitanisevitaṁ.
‘Imaṁ tvaṁ sattamaṁ tāva,
daḷhaṁ katvā samādiya;
Tattha advejjhavacano,
sambodhiṁ pāpuṇissasi.
Yathāpi osadhī nāma,
tulābhūtā sadevake;
Samaye utuvasse vā,
na vokkamati vīthito.
Tatheva tvampi saccesu,
mā vokkama hi vīthito;
Saccapāramitaṁ gantvā,
sambodhiṁ pāpuṇissasi.
Na hete ettakāyeva,
buddhadhammā bhavissare;
Aññepi vicinissāmi,
ye dhammā bodhipācanā’.
Vicinanto tadā dakkhiṁ,
Aṭṭhamaṁ <b>adhiṭṭhānapāramiṁ</b>;
Pubbakehi mahesīhi,
Āsevitanisevitaṁ.
‘Imaṁ tvaṁ aṭṭhamaṁ tāva,
daḷhaṁ katvā samādiya;
Tattha tvaṁ acalo hutvā,
sambodhiṁ pāpuṇissasi.
Yathāpi pabbato selo,
acalo suppatiṭṭhito;
Na kampati bhusavātehi,
sakaṭṭhāneva tiṭṭhati.
Tatheva tvampi adhiṭṭhāne,
Sabbadā acalo bhava;
Adhiṭṭhānapāramitaṁ gantvā,
Sambodhiṁ pāpuṇissasi.
Na hete ettakāyeva,
buddhadhammā bhavissare;
Aññepi vicinissāmi,
ye dhammā bodhipācanā’.
Vicinanto tadā dakkhiṁ,
navamaṁ <b>mettāpāramiṁ</b>;
Pubbakehi mahesīhi,
āsevitanisevitaṁ.
‘Imaṁ tvaṁ navamaṁ tāva,
daḷhaṁ katvā samādiya;
Mettāya asamo hohi,
yadi bodhiṁ pattumicchasi.
Yathāpi udakaṁ nāma,
kalyāṇe pāpake jane;
Samaṁ pharati sītena,
pavāheti rajomalaṁ.
Tatheva tvaṁ hitāhite,
samaṁ mettāya bhāvaya;
Mettāpāramitaṁ gantvā,
sambodhiṁ pāpuṇissasi.
Na hete ettakāyeva,
buddhadhammā bhavissare;
Aññepi vicinissāmi,
ye dhammā bodhipācanā’.
Vicinanto tadā dakkhiṁ,
dasamaṁ <b>upekkhāpāramiṁ</b>;
Pubbakehi mahesīhi,
āsevitanisevitaṁ.
‘Imaṁ tvaṁ dasamaṁ tāva,
daḷhaṁ katvā samādiya;
Tulābhūto daḷho hutvā,
sambodhiṁ pāpuṇissasi.
Yathāpi pathavī nāma,
nikkhittaṁ asuciṁ suciṁ;
Upekkhati ubhopete,
kopānunayavajjitā.
Tatheva tvaṁ sukhadukkhe,
tulābhūto sadā bhava;
Upekkhāpāramitaṁ gantvā,
sambodhiṁ pāpuṇissasi.
Ettakāyeva te loke,
ye dhammā bodhipācanā;
Tatuddhaṁ natthi aññatra,
daḷhaṁ tattha patiṭṭhaha’.
Ime dhamme sammasato,
sabhāvasarasalakkhaṇe;
Dhammatejena vasudhā,
dasasahassī pakampatha.
Calatī ravatī pathavī,
ucchuyantaṁva pīḷitaṁ;
Telayante yathā cakkaṁ,
evaṁ kampati medanī.
Yāvatā parisā āsi,
buddhassa parivesane;
Pavedhamānā sā tattha,
mucchitā seti bhūmiyaṁ.
Ghaṭānekasahassāni,
kumbhīnañca satā bahū;
Sañcuṇṇamathitā tattha,
aññamaññaṁ paghaṭṭitā.
Ubbiggā tasitā bhītā,
bhantā byathitamānasā;
Mahājanā samāgamma,
dīpaṅkaramupāgamuṁ.
‘Kiṁ bhavissati lokassa,
kalyāṇamatha pāpakaṁ;
Sabbo upadduto loko,
taṁ vinodehi cakkhuma’.
Tesaṁ tadā saññapesi,
dīpaṅkaro mahāmuni;
‘Visaṭṭhā hotha mā bhetha,
imasmiṁ pathavikampane.
Yamahaṁ ajja byākāsiṁ,
buddho loke bhavissati;
Eso sammasati dhammaṁ,
pubbakaṁ jinasevitaṁ.
Tassa sammasato dhammaṁ,
buddhabhūmiṁ asesato;
Tenāyaṁ kampitā pathavī,
dasasahassī sadevake’.
Buddhassa vacanaṁ sutvā,
mano nibbāyi tāvade;
Sabbe maṁ upasaṅkamma,
punāpi abhivandisuṁ.
Samādiyitvā buddhaguṇaṁ,
daḷhaṁ katvāna mānasaṁ;
Dīpaṅkaraṁ namassitvā,
āsanā vuṭṭhahiṁ tadā.
Dibbaṁ mānusakaṁ pupphaṁ,
devā mānusakā ubho;
Samokiranti pupphehi,
vuṭṭhahantassa āsanā.
Vedayanti ca te sotthiṁ,
devā mānusakā ubho;
‘Mahantaṁ patthitaṁ tuyhaṁ,
taṁ labhassu yathicchitaṁ.
Sabbītiyo vivajjantu,
Soko rogo vinassatu;
Mā te bhavantvantarāyā,
Phusa khippaṁ bodhimuttamaṁ.
Yathāpi samaye patte,
pupphanti pupphino dumā;
Tatheva tvaṁ mahāvīra,
buddhañāṇena pupphasi.
Yathā ye keci sambuddhā,
pūrayuṁ dasa pāramī;
Tatheva tvaṁ mahāvīra,
pūraya dasa pāramī.
Yathā ye keci sambuddhā,
bodhimaṇḍamhi bujjhare;
Tatheva tvaṁ mahāvīra,
bujjhassu jinabodhiyaṁ.
Yathā ye keci sambuddhā,
dhammacakkaṁ pavattayuṁ;
Tatheva tvaṁ mahāvīra,
dhammacakkaṁ pavattaya.
Puṇṇamāye yathā cando,
parisuddho virocati;
Tatheva tvaṁ puṇṇamano,
viroca dasasahassiyaṁ.
Rāhumutto yathā sūriyo,
tāpena atirocati;
Tatheva lokā muñcitvā,
viroca siriyā tuvaṁ.
Yathā yā kāci nadiyo,
osaranti mahodadhiṁ;
Evaṁ sadevakā lokā,
osarantu tavantike’.
Tehi thutappasattho so,
Dasa dhamme samādiya;
Te dhamme paripūrento,
Pavanaṁ pāvisī tadā”ti.
Sumedhapatthanākathā niṭṭhitā.