Jātaka
Vīsatinipāta
Mātaṅgavagga
7. Sattigumbajātaka
Migaluddo mahārājā,
pañcālānaṁ rathesabho;
Nikkhanto saha senāya,
ogaṇo vanamāgamā.
Tatthaddasā araññasmiṁ,
takkarānaṁ kuṭiṁ kataṁ;
Tassā kuṭiyā nikkhamma,
suvo luddāni bhāsati.
“Sampannavāhano poso,
yuvā sammaṭṭhakuṇḍalo;
Sobhati lohituṇhīso,
divā sūriyova bhāsati.
Majjhanhike sampatike,
sutto rājā sasārathi;
Handassābharaṇaṁ sabbaṁ,
gaṇhāma sāhasā mayaṁ.
Nisīthepi raho dāni,
Sutto rājā sasārathi;
Ādāya vatthaṁ maṇikuṇḍalañca,
Hantvāna sākhāhi avattharāma”.
“Kiṁ nu ummattarūpova,
sattigumba pabhāsasi;
Durāsadā hi rājāno,
aggi pajjalito yathā”.
“Atha tvaṁ patikolamba,
matto thullāni gajjasi;
Mātari mayhaṁ naggāya,
kiṁ nu tvaṁ vijigucchase”.
“Uṭṭhehi samma taramāno,
rathaṁ yojehi sārathi;
Sakuṇo me na ruccati,
aññaṁ gacchāma assamaṁ”.
“Yutto ratho mahārāja,
yutto ca balavāhano;
Adhitiṭṭha mahārāja,
aññaṁ gacchāma assamaṁ”.
“Ko numeva gatā sabbe,
ye asmiṁ paricārakā;
Esa gacchati pañcālo,
mutto tesaṁ adassanā.
Kodaṇḍakāni gaṇhatha,
sattiyo tomarāni ca;
Esa gacchati pañcālo,
mā vo muñcittha jīvataṁ”.
Athāparo paṭinandittha,
suvo lohitatuṇḍako;
“Svāgataṁ te mahārāja,
atho te adurāgataṁ;
Issarosi anuppatto,
yaṁ idhatthi pavedaya.
Tindukāni piyālāni,
madhuke kāsumāriyo;
Phalāni khuddakappāni,
bhuñja rāja varaṁ varaṁ.
Idampi pānīyaṁ sītaṁ,
ābhataṁ girigabbharā;
Tato piva mahārāja,
sace tvaṁ abhikaṅkhasi.
Araññaṁ uñchāya gatā,
ye asmiṁ paricārakā;
Sayaṁ uṭṭhāya gaṇhavho,
hatthā me natthi dātave”.
“Bhaddako vatayaṁ pakkhī,
dijo paramadhammiko;
Atheso itaro pakkhī,
suvo luddāni bhāsati.
‘Etaṁ hanatha bandhatha,
Mā vo muñcittha jīvataṁ’;
Iccevaṁ vilapantassa,
Sotthiṁ pattosmi assamaṁ”.
“Bhātarosma mahārāja,
sodariyā ekamātukā;
Ekarukkhasmiṁ saṁvaḍḍhā,
nānākhettagatā ubho.
Sattigumbo ca corānaṁ,
ahañca isīnaṁ idha;
Asataṁ so, sataṁ ahaṁ,
tena dhammena no vinā”.
“Tattha vadho ca bandho ca,
nikatī vañcanāni ca;
Ālopā sāhasākārā,
tāni so tattha sikkhati.
Idha saccañca dhammo ca,
Ahiṁsā saṁyamo damo;
Āsanūdakadāyīnaṁ,
Aṅke vaddhosmi bhāradha”.
“Yaṁ yañhi rāja bhajati,
santaṁ vā yadi vā asaṁ;
Sīlavantaṁ visīlaṁ vā,
vasaṁ tasseva gacchati.
Yādisaṁ kurute mittaṁ,
yādisaṁ cūpasevati;
Sopi tādisako hoti,
sahavāso hi tādiso.
Sevamāno sevamānaṁ,
samphuṭṭho samphusaṁ paraṁ;
Saro diddho kalāpaṁva,
alittamupalimpati;
Upalepabhayā dhīro,
neva pāpasakhā siyā.
Pūtimacchaṁ kusaggena,
yo naro upanayhati;
Kusāpi pūti vāyanti,
evaṁ bālūpasevanā.
Tagarañca palāsena,
yo naro upanayhati;
Pattāpi surabhi vāyanti,
evaṁ dhīrūpasevanā.
Tasmā pattapuṭasseva,
ñatvā sampākamattano;
Asante nopaseveyya,
sante seveyya paṇḍito;
Asanto nirayaṁ nenti,
santo pāpenti suggatin”ti.
Sattigumbajātakaṁ sattamaṁ.