Jātaka
Vīsatinipāta
Mātaṅgavagga
9. Somanassajātaka
“Ko taṁ hiṁsati heṭheti,
Kiṁ dummano socasi appatīto;
Kassajja mātāpitaro rudantu,
Kvajja setu nihato pathabyā”.
“Tuṭṭhosmi deva tava dassanena,
Cirassaṁ passāmi taṁ bhūmipāla;
Ahiṁsako reṇumanuppavissa,
Puttena te heṭhayitosmi deva”.
“Āyantu dovārikā khaggabandhā,
Kāsāviyā yantu antepurantaṁ;
Hantvāna taṁ somanassaṁ kumāraṁ,
Chetvāna sīsaṁ varamāharantu”.
“Pesitā rājino dūtā,
kumāraṁ etadabravuṁ;
Issarena vitiṇṇosi,
vadhaṁ pattosi khattiya”.
“Sa rājaputto paridevayanto,
Dasaṅguliṁ añjaliṁ paggahetvā;
Ahampi icchāmi janinda daṭṭhuṁ,
Jīvaṁ maṁ netvā paṭidassayetha”.
Tassa taṁ vacanaṁ sutvā,
rañño puttaṁ adassayuṁ;
Putto ca pitaraṁ disvā,
dūratovajjhabhāsatha.
“Āgacchuṁ dovārikā khaggabandhā,
Kāsāviyā hantu mamaṁ janinda;
Akkhāhi me pucchito etamatthaṁ,
Aparādho ko nidha mamajja atthi”.
“Sāyañca pāto udakaṁ sajāti,
Aggiṁ sadā pāricaratappamatto;
Taṁ tādisaṁ saṁyataṁ brahmacāriṁ,
Kasmā tuvaṁ brūsi gahappatīti”.
“Tālā ca mūlā ca phalā ca deva,
Pariggahā vividhā santimassa;
Te rakkhati gopayatappamatto,
Tasmā ahaṁ brūmi gahappatīti”.
“Saccaṁ kho etaṁ vadasi kumāra,
Pariggahā vividhā santimassa;
Te rakkhati gopayatappamatto,
Sa brāhmaṇo gahapati tena hoti”.
“Suṇantu mayhaṁ parisā samāgatā,
Sanegamā jānapadā ca sabbe;
Bālāyaṁ bālassa vaco nisamma,
Ahetunā ghātayate maṁ janindo.
Daḷhasmi mūle visaṭe virūḷhe,
Dunnikkayo veḷu pasākhajāto;
Vandāmi pādāni tava janinda,
Anujāna maṁ pabbajissāmi deva”.
“Bhuñjassu bhoge vipule kumāra,
Sabbañca te issariyaṁ dadāmi;
Ajjeva tvaṁ kurūnaṁ hohi rājā,
Mā pabbajī pabbajjā hi dukkhā”.
“Kinnūdha deva tavamatthi bhogā,
Pubbevahaṁ devaloke ramissaṁ;
Rūpehi saddehi atho rasehi,
Gandhehi phassehi manoramehi.
Bhuttā ca me bhogā tidivasmiṁ deva,
Parivārito accharānaṁ gaṇena;
Tuvañca bālaṁ paraneyyaṁ viditvā,
Na tādise rājakule vaseyyaṁ”.
“Sacāhaṁ bālo paraneyyo asmi,
Ekāparādhaṁ khama putta mayhaṁ;
Punapi ce edisakaṁ bhaveyya,
Yathāmatiṁ somanassa karohi”.
“Anisamma kataṁ kammaṁ,
anavatthāya cintitaṁ;
Bhesajjasseva vebhaṅgo,
vipāko hoti pāpako.
Nisamma ca kataṁ kammaṁ,
sammāvatthāya cintitaṁ;
Bhesajjasseva sampatti,
vipāko hoti bhadrako.
Alaso gihī kāmabhogī na sādhu,
Asaññato pabbajito na sādhu;
Rājā na sādhu anisammakārī,
Yo paṇḍito kodhano taṁ na sādhu.
Nisamma khattiyo kayirā,
nānisamma disampati;
Nisammakārino rāja,
yaso kitti ca vaḍḍhati.
Nisamma daṇḍaṁ paṇayeyya issaro,
Vegā kataṁ tappati bhūmipāla;
Sammāpaṇīdhī ca narassa atthā,
Anānutappā te bhavanti pacchā.
Anānutappāni hi ye karonti,
Vibhajja kammāyatanāni loke;
Viññuppasatthāni sukhudrayāni,
Bhavanti buddhānumatāni tāni.
Āgacchuṁ dovārikā khaggabandhā,
Kāsāviyā hantu mamaṁ janinda;
Mātuñca aṅkasmimahaṁ nisinno,
Ākaḍḍhito sahasā tehi deva.
Kaṭukañhi sambādhaṁ sukicchaṁ patto,
Madhurampi yaṁ jīvitaṁ laddha rāja;
Kicchenahaṁ ajja vadhā pamutto,
Pabbajjamevābhimanohamasmi”.
“Putto tavāyaṁ taruṇo sudhamme,
Anukampako somanasso kumāro;
Taṁ yācamāno na labhāmi svajja,
Arahasi naṁ yācitave tuvampi”.
“Ramassu bhikkhācariyāya putta,
Nisamma dhammesu paribbajassu;
Sabbesu bhūtesu nidhāya daṇḍaṁ,
Anindito brahmamupehi ṭhānaṁ”.
“Acchera rūpaṁ vata yādisañca,
Dukkhitaṁ maṁ dukkhāpayase sudhamme;
Yācassu puttaṁ iti vuccamānā,
Bhiyyova ussāhayase kumāraṁ”.
“Ye vippamuttā anavajjabhogino,
Parinibbutā lokamimaṁ caranti;
Tamariyamaggaṁ paṭipajjamānaṁ,
Na ussahe vārayituṁ kumāraṁ”.
“Addhā have sevitabbā sapaññā,
Bahussutā ye bahuṭhānacintino;
Yesāyaṁ sutvāna subhāsitāni,
Appossukkā vītasokā sudhammā”ti.
Somanassajātakaṁ navamaṁ.