Jātaka
Vīsatinipāta
Mātaṅgavagga
13. Hatthipālajātaka
“Cirassaṁ vata passāma,
brāhmaṇaṁ devavaṇṇinaṁ;
Mahājaṭaṁ khāridharaṁ,
paṅkadantaṁ rajassiraṁ.
Cirassaṁ vata passāma,
isiṁ dhammaguṇe rataṁ;
Kāsāyavatthavasanaṁ,
vākacīraṁ paṭicchadaṁ.
Āsanaṁ udakaṁ pajjaṁ,
paṭigaṇhātu no bhavaṁ;
Agghe bhavantaṁ pucchāma,
agghaṁ kurutu no bhavaṁ”.
“Adhicca vede pariyesa vittaṁ,
Putte gahe tāta patiṭṭhapetvā;
Gandhe rase paccanubhuyya sabbaṁ,
Araññaṁ sādhu muni so pasattho”.
“Vedā na saccā na ca vittalābho,
Na puttalābhena jaraṁ vihanti;
Gandhe rase muccanamāhu santo,
Sakammunā hoti phalūpapatti”.
“Addhā hi saccaṁ vacanaṁ tavetaṁ,
Sakammunā hoti phalūpapatti;
Jiṇṇā ca mātāpitaro tavīme,
Passeyyuṁ taṁ vassasataṁ arogaṁ”.
“Yassassa sakkhī maraṇena rāja,
Jarāya mettī naravīraseṭṭha;
Yo cāpi jaññā na marissaṁ kadāci,
Passeyyuṁ taṁ vassasataṁ arogaṁ.
Yathāpi nāvaṁ puriso dakamhi,
Ereti ce naṁ upaneti tīraṁ;
Evampi byādhī satataṁ jarā ca,
Upaneti maccaṁ vasamantakassa”.
“Paṅko ca kāmā palipo ca kāmā,
Manoharā duttarā maccudheyyā;
Etasmiṁ paṅke palipe byasannā,
Hīnattarūpā na taranti pāraṁ.
Ayaṁ pure luddamakāsi kammaṁ,
Svāyaṁ gahīto na hi mokkhito me;
Orundhiyā naṁ parirakkhissāmi,
Māyaṁ puna luddamakāsi kammaṁ”.
“Gavaṁva naṭṭhaṁ puriso yathā vane,
Anvesatī rāja apassamāno;
Evaṁ naṭṭho esukārī mamattho,
Sohaṁ kathaṁ na gaveseyyaṁ rāja.
Hiyyoti hiyyati poso,
Pareti parihāyati;
Anāgataṁ netamatthīti ñatvā,
Uppannachandaṁ ko panudeyya dhīro”.
“Passāmi vohaṁ daharaṁ kumāriṁ,
Mattūpamaṁ ketakapupphanettaṁ;
Abhuttabhoge paṭhame vayasmiṁ,
Ādāya maccu vajate kumāriṁ.
Yuvā sujāto sumukho sudassano,
Sāmo kusumbhaparikiṇṇamassu;
Hitvāna kāme paṭikacca gehaṁ,
Anujāna maṁ pabbajissāmi deva”.
“Sākhāhi rukkho labhate samaññaṁ,
Pahīnasākhaṁ pana khāṇumāhu;
Pahīnaputtassa mamajja bhoti,
Vāseṭṭhi bhikkhācariyāya kālo”.
“Aghasmi koñcāva yathā himaccaye,
Katāni jālāni padāliya haṁsā;
Gacchanti puttā ca patī ca mayhaṁ,
Sāhaṁ kathaṁ nānuvaje pajānaṁ”.
“Ete bhutvā vamitvā ca,
pakkamanti vihaṅgamā;
Ye ca bhutvāna vamiṁsu,
te me hatthattamāgatā.
Avamī brāhmaṇo kāme,
so tvaṁ paccāvamissasi;
Vantādo puriso rāja,
na so hoti pasaṁsiyo”.
“Paṅke ca posaṁ palipe byasannaṁ,
Balī yathā dubbalamuddhareyya;
Evampi maṁ tvaṁ udatāri bhoti,
Pañcāli gāthāhi subhāsitāhi”.
Idaṁ vatvā mahārājā,
esukārī disampati;
Raṭṭhaṁ hitvāna pabbaji,
nāgo chetvāva bandhanaṁ.
“Rājā ca pabbajjamarocayittha,
Raṭṭhaṁ pahāya naravīraseṭṭho;
Tuvampi no hohi yatheva rājā,
Amhehi guttā anusāsa rajjaṁ”.
“Rājā ca pabbajjamarocayittha,
Raṭṭhaṁ pahāya naravīraseṭṭho;
Ahampi ekā carissāmi loke,
Hitvāna kāmāni manoramāni.
Rājā ca pabbajjamarocayittha,
Raṭṭhaṁ pahāya naravīraseṭṭho;
Ahampi ekā carissāmi loke,
Hitvāna kāmāni yathodhikāni.
Accenti kālā tarayanti rattiyo,
Vayoguṇā anupubbaṁ jahanti;
Ahampi ekā carissāmi loke,
Hitvāna kāmāni manoramāni.
Accenti kālā tarayanti rattiyo,
Vayoguṇā anupubbaṁ jahanti;
Ahampi ekā carissāmi loke,
Hitvāna kāmāni yathodhikāni.
Accenti kālā tarayanti rattiyo,
Vayoguṇā anupubbaṁ jahanti;
Ahampi ekā carissāmi loke,
Sītibhūtā sabbamaticca saṅgan”ti.
Hatthipālajātakaṁ terasamaṁ.