Jātaka
Tiṁsanipāta
Kiṁchandavagga
6. Mahākapijātaka
Bārāṇasyaṁ ahū rājā,
kāsīnaṁ raṭṭhavaḍḍhano;
Mittāmaccaparibyūḷho,
agamāsi migājinaṁ.
Tattha brāhmaṇamaddakkhi,
setaṁ citraṁ kilāsinaṁ;
Viddhastaṁ koviḷāraṁva,
kisaṁ dhamanisanthataṁ.
Paramakāruññataṁ pattaṁ,
disvā kicchagataṁ naraṁ;
Avaca byamhito rājā,
“yakkhānaṁ katamo nusi.
Hatthapādā ca te setā,
tato setataraṁ siro;
Gattaṁ kammāsavaṇṇaṁ te,
kilāsabahulo casi.
Vaṭṭanāvaḷi saṅkāsā,
piṭṭhi te ninnatunnatā;
Kāḷapabbāva te aṅgā,
nāññaṁ passāmi edisaṁ.
Ugghaṭṭapādo tasito,
kiso dhamanisanthato;
Chāto ātattarūposi,
kutosi kattha gacchasi.
Duddasī appakārosi,
dubbaṇṇo bhīmadassano;
Janetti yāpi te mātā,
na taṁ iccheyya passituṁ.
Kiṁ kammamakaraṁ pubbe,
Kaṁ avajjhaṁ aghātayi;
Kibbisaṁ yaṁ karitvāna,
Idaṁ dukkhaṁ upāgami”.
“Taggha te ahamakkhissaṁ,
yathāpi kusalo tathā;
Saccavādiñhi lokasmiṁ,
pasaṁsantīdha paṇḍitā.
Eko caraṁ gogaveso,
mūḷho accasariṁ vane;
Araññe irīṇe vivane,
nānākuñjarasevite.
Vāḷamigānucarite,
vippanaṭṭhosmi kānane;
Acariṁ tattha sattāhaṁ,
khuppipāsasamappito.
Tattha tindukamaddakkhiṁ,
visamaṭṭhaṁ bubhukkhito;
Papātamabhilambantaṁ,
sampannaphaladhārinaṁ.
Vātassitāni bhakkhesiṁ,
tāni rucciṁsu me bhusaṁ;
Atitto rukkhamārūhiṁ,
tattha hessāmi āsito.
Ekaṁ me bhakkhitaṁ āsi,
dutiyaṁ abhipatthitaṁ;
Tato sā bhañjatha sākhā,
chinnā pharasunā viya.
Sohaṁ sahāva sākhāhi,
uddhampādo avaṁsiro;
Appatiṭṭhe anālambe,
giriduggasmi pāpataṁ.
Yasmā ca vāri gambhīraṁ,
tasmā na samapajjisaṁ;
Tattha sesiṁ nirānando,
anūnā dasa rattiyo.
Athettha kapi māgañchi,
gonaṅgulo darīcaro;
Sākhāhi sākhaṁ vicaranto,
khādamāno dumapphalaṁ.
So maṁ disvā kisaṁ paṇḍuṁ,
kāruññamakaraṁ mayi;
Ambho ko nāma so ettha,
evaṁ dukkhena aṭṭito.
Manusso amanusso vā,
attānaṁ me pavedaya;
Tassañjaliṁ paṇāmetvā,
idaṁ vacanamabraviṁ.
Manussohaṁ byasampatto,
sā me natthi ito gati;
Taṁ vo vadāmi bhaddaṁ vo,
tvañca me saraṇaṁ bhava.
Garuṁ silaṁ gahetvāna,
vicarī pabbate kapi;
Silāya yoggaṁ katvāna,
nisabho etadabravi.
Ehi me piṭṭhimāruyha,
gīvaṁ gaṇhāhi bāhubhi;
Ahaṁ taṁ uddharissāmi,
giriduggata vegasā.
Tassa taṁ vacanaṁ sutvā,
vānarindassa sirīmato;
Piṭṭhimāruyha dhīrassa,
gīvaṁ bāhāhi aggahiṁ.
So maṁ tato samuṭṭhāsi,
tejassī balavā kapi;
Vihaññamāno kicchena,
giriduggata vegasā.
Uddharitvāna maṁ santo,
nisabho etadabravi;
Iṅgha maṁ samma rakkhassu,
pasupissaṁ muhuttakaṁ.
Sīhā byagghā ca dīpī ca,
acchakokataracchayo;
Te maṁ pamattaṁ hiṁseyyuṁ,
te tvaṁ disvā nivāraya.
Evaṁ me parittātūna,
pasupī so muhuttakaṁ;
Tadāhaṁ pāpikaṁ diṭṭhiṁ,
paṭilacchiṁ ayoniso.
Bhakkho ayaṁ manussānaṁ,
yathā caññe vane migā;
Yaṁ nūnimaṁ vadhitvāna,
chāto khādeyya vānaraṁ.
Asito ca gamissāmi,
maṁsamādāya sambalaṁ;
Kantāraṁ nittharissāmi,
pātheyyaṁ me bhavissati.
Tato silaṁ gahetvāna,
matthakaṁ sannitāḷayiṁ;
Mama gattakilantassa,
pahāro dubbalo ahu.
So ca vegenudappatto,
kapi ruhira makkhito;
Assupuṇṇehi nettehi,
rodanto maṁ udikkhati.
‘Māyyomaṁ kari bhaddante,
tvañca nāmedisaṁ kari;
Tvañca kho nāma dīghāvu,
aññe vāretumarahasi.
Aho vata re purisa,
tāvadukkarakāraka;
Edisā visamā duggā,
papātā uddhato mayā.
Ānīto paralokāva,
dubbheyyaṁ maṁ amaññatha;
Taṁ tena pāpadhammena,
pāpaṁ pāpena cintitaṁ.
Mā heva tvaṁ adhammaṭṭha,
vedanaṁ kaṭukaṁ phusi;
Mā heva pāpakammaṁ taṁ,
phalaṁ veḷuṁva taṁ vadhi.
Tayime natthi vissāso,
pāpadhamma asaññata;
Ehi me piṭṭhito gaccha,
dissamānova santike.
Muttosi hatthā vāḷānaṁ,
pattosi mānusiṁ padaṁ;
Esa maggo adhammaṭṭha,
tena gaccha yathāsukhaṁ’.
Idaṁ vatvā giricaro,
rahade pakkhalya matthakaṁ;
Assūni sampamajjitvā,
tato pabbatamāruhi.
Sohaṁ tenābhisattosmi,
pariḷāhena aṭṭito;
Ḍayhamānena gattena,
vāriṁ pātuṁ upāgamiṁ.
Agginā viya santatto,
rahado ruhiramakkhito;
Pubbalohitasaṅkāso,
sabbo me samapajjatha.
Yāvanto udabindūni,
kāyasmiṁ nipatiṁsu me;
Tāvanto gaṇḍa jāyetha,
addhabeluvasādisā.
Pabhinnā pagghariṁsu me,
kuṇapā pubbalohitā;
Yena yeneva gacchāmi,
gāmesu nigamesu ca.
Daṇḍahatthā nivārenti,
itthiyo purisā ca maṁ;
Okkitā pūtigandhena,
māssu orena āgamā.
Etādisaṁ idaṁ dukkhaṁ,
satta vassāni dāni me;
Anubhomi sakaṁ kammaṁ,
pubbe dukkaṭamattano.
Taṁ vo vadāmi bhaddante,
yāvantettha samāgatā;
Māssu mittāna dubbhittho,
mittadubbho hi pāpako.
Kuṭṭhī kilāsī bhavati,
yo mittānidha dubbhati;
Kāyassa bhedā mittaddu,
nirayaṁ sopapajjatī”ti.
Mahākapijātakaṁ chaṭṭhaṁ.