Petavatthu
Ubbarivagga
9. Aṅkurapetavatthu
“Yassa atthāya gacchāma,
kambojaṁ dhanahārakā;
Ayaṁ kāmadado yakkho,
imaṁ yakkhaṁ nayāmase.
Imaṁ yakkhaṁ gahetvāna,
Sādhukena pasayha vā;
Yānaṁ āropayitvāna,
Khippaṁ gacchāma dvārakan”ti.
“Yassa rukkhassa chāyāya,
nisīdeyya sayeyya vā;
Na tassa sākhaṁ bhañjeyya,
mittadubbho hi pāpako”ti.
“Yassa rukkhassa chāyāya,
nisīdeyya sayeyya vā;
Khandhampi tassa chindeyya,
attho ce tādiso siyā”ti.
“Yassa rukkhassa chāyāya,
nisīdeyya sayeyya vā;
Na tassa pattaṁ bhindeyya,
mittadubbho hi pāpako”ti.
“Yassa rukkhassa chāyāya,
nisīdeyya sayeyya vā;
Samūlampi taṁ abbuhe,
attho ce tādiso siyā”ti.
“Yassekarattimpi ghare vaseyya,
Yatthannapānaṁ puriso labhetha;
Na tassa pāpaṁ manasāpi cintaye,
Kataññutā sappurisehi vaṇṇitā.
Yassekarattimpi ghare vaseyya,
Annena pānena upaṭṭhito siyā;
Na tassa pāpaṁ manasāpi cintaye,
Adubbhapāṇī dahate mittadubbhiṁ.
Yo pubbe katakalyāṇo,
pacchā pāpena hiṁsati;
Allapāṇihato poso,
na so bhadrāni passatī”ti.
“Nāhaṁ devena vā manussena vā,
Issariyena vāhaṁ suppasayho;
Yakkhohamasmi paramiddhipatto,
Dūraṅgamo vaṇṇabalūpapanno”ti.
“Pāṇi te sabbaso vaṇṇo,
pañcadhāro madhussavo;
Nānārasā paggharanti,
maññehaṁ taṁ purindadan”ti.
“Nāmhi devo na gandhabbo,
nāpi sakko purindado;
Petaṁ maṁ aṅkura jānāhi,
roruvamhā idhāgatan”ti.
“Kiṁsīlo kiṁsamācāro,
roruvasmiṁ pure tuvaṁ;
Kena te brahmacariyena,
puññaṁ pāṇimhi ijjhatī”ti.
“Tunnavāyo pure āsiṁ,
roruvasmiṁ tadā ahaṁ;
Sukicchavutti kapaṇo,
na me vijjati dātave.
Nivesanañca me āsi,
asayhassa upantike;
Saddhassa dānapatino,
katapuññassa lajjino.
Tattha yācanakāyanti,
nānāgottā vanibbakā;
Te ca maṁ tattha pucchanti,
asayhassa nivesanaṁ.
Kattha gacchāma bhaddaṁ vo,
kattha dānaṁ padīyati;
Tesāhaṁ puṭṭho akkhāmi,
asayhassa nivesanaṁ.
Paggayha dakkhiṇaṁ bāhuṁ,
ettha gacchatha bhaddaṁ vo;
Ettha dānaṁ padīyati,
asayhassa nivesane.
Tena pāṇi kāmadado,
tena pāṇi madhussavo;
Tena me brahmacariyena,
puññaṁ pāṇimhi ijjhatī”ti.
“Na kira tvaṁ adā dānaṁ,
Sakapāṇīhi kassaci;
Parassa dānaṁ anumodamāno,
Pāṇiṁ paggayha pāvadi.
Tena pāṇi kāmadado,
tena pāṇi madhussavo;
Tena te brahmacariyena,
puññaṁ pāṇimhi ijjhati.
Yo so dānamadā bhante,
pasanno sakapāṇibhi;
So hitvā mānusaṁ dehaṁ,
kiṁ nu so disataṁ gato”ti.
“Nāhaṁ pajānāmi asayhasāhino,
Aṅgīrasassa gatiṁ āgatiṁ vā;
Sutañca me vessavaṇassa santike,
Sakkassa sahabyataṁ gato asayho”ti.
“Alameva kātuṁ kalyāṇaṁ,
dānaṁ dātuṁ yathārahaṁ;
Pāṇiṁ kāmadadaṁ disvā,
ko puññaṁ na karissati.
So hi nūna ito gantvā,
anuppatvāna dvārakaṁ;
Dānaṁ paṭṭhapayissāmi,
yaṁ mamassa sukhāvahaṁ.
Dassāmannañca pānañca,
vatthasenāsanāni ca;
Papañca udapānañca,
dugge saṅkamanāni cā”ti.
“Kena te aṅgulī kuṇā,
mukhañca kuṇalīkataṁ;
Akkhīni ca paggharanti,
kiṁ pāpaṁ pakataṁ tayā”ti.
“Aṅgīrasassa gahapatino,
Saddhassa gharamesino;
Tassāhaṁ dānavissagge,
Dāne adhikato ahuṁ.
Tattha yācanake disvā,
āgate bhojanatthike;
Ekamantaṁ apakkamma,
akāsiṁ kuṇaliṁ mukhaṁ.
Tena me aṅgulī kuṇā,
mukhañca kuṇalīkataṁ;
Akkhīni me paggharanti,
taṁ pāpaṁ pakataṁ mayā”ti.
“Dhammena te kāpurisa,
mukhañca kuṇalīkataṁ;
Akkhīni ca paggharanti,
yaṁ taṁ parassa dānassa;
Akāsi kuṇaliṁ mukhaṁ.
Kathaṁ hi dānaṁ dadamāno,
kareyya parapattiyaṁ;
Annaṁ pānaṁ khādanīyaṁ,
vatthasenāsanāni ca.
So hi nūna ito gantvā,
anuppatvāna dvārakaṁ;
Dānaṁ paṭṭhapayissāmi,
yaṁ mamassa sukhāvahaṁ.
Dassāmannañca pānañca,
vatthasenāsanāni ca;
Papañca udapānañca,
dugge saṅkamanāni cā”ti.
Tato hi so nivattitvā,
anuppatvāna dvārakaṁ;
Dānaṁ paṭṭhapayi aṅkuro,
yaṁtumassa sukhāvahaṁ.
Adā annañca pānañca,
vatthasenāsanāni ca;
Papañca udapānañca,
vippasannena cetasā.
Ko chāto ko ca tasito,
ko vatthaṁ paridahissati;
Kassa santāni yoggāni,
ito yojentu vāhanaṁ.
Ko chatticchati gandhañca,
ko mālaṁ ko upāhanaṁ;
Itissu tattha ghosenti,
kappakā sūdamāgadhā;
Sadā sāyañca pāto ca,
aṅkurassa nivesane.
“‘Sukhaṁ supati aṅkuro’,
iti jānāti maṁ jano;
Dukkhaṁ supāmi sindhaka,
yaṁ na passāmi yācake.
‘Sukhaṁ supati aṅkuro’,
iti jānāti maṁ jano;
Dukkhaṁ sindhaka supāmi,
appake su vanibbake”ti.
“Sakko ce te varaṁ dajjā,
tāvatiṁsānamissaro;
Kissa sabbassa lokassa,
varamāno varaṁ vare”ti.
“Sakko ce me varaṁ dajjā,
tāvatiṁsānamissaro;
Kāluṭṭhitassa me sato,
sūriyuggamanaṁ pati;
Dibbā bhakkhā pātubhaveyyuṁ,
sīlavanto ca yācakā.
Dadato me na khīyetha,
datvā nānutapeyyahaṁ;
Dadaṁ cittaṁ pasādeyyaṁ,
etaṁ sakkaṁ varaṁ vare”ti.
“Na sabbavittāni pare pavecche,
Dadeyya dānañca dhanañca rakkhe;
Tasmā hi dānā dhanameva seyyo,
Atippadānena kulā na honti.
Adānamatidānañca,
Nappasaṁsanti paṇḍitā;
Tasmā hi dānā dhanameva seyyo,
Samena vatteyya sa dhīradhammo”ti.
“Aho vata re ahameva dajjaṁ,
Santo ca maṁ sappurisā bhajeyyuṁ;
Meghova ninnāni paripūrayanto,
Santappaye sabbavanibbakānaṁ.
Yassa yācanake disvā,
mukhavaṇṇo pasīdati;
Datvā attamano hoti,
taṁ gharaṁ vasato sukhaṁ.
Yassa yācanake disvā,
mukhavaṇṇo pasīdati;
Datvā attamano hoti,
esā yaññassa sampadā.
Pubbeva dānā sumano,
dadaṁ cittaṁ pasādaye;
Datvā attamano hoti,
esā yaññassa sampadā”ti.
Saṭṭhi vāhasahassāni,
aṅkurassa nivesane;
Bhojanaṁ dīyate niccaṁ,
puññapekkhassa jantuno.
Tisahassāni sūdāni hi,
āmuttamaṇikuṇḍalā;
Aṅkuraṁ upajīvanti,
dāne yaññassa vāvaṭā.
Saṭṭhi purisasahassāni,
āmuttamaṇikuṇḍalā;
Aṅkurassa mahādāne,
kaṭṭhaṁ phālenti māṇavā.
Soḷasitthisahassāni,
sabbālaṅkārabhūsitā;
Aṅkurassa mahādāne,
vidhā piṇḍenti nāriyo.
Soḷasitthisahassāni,
sabbālaṅkārabhūsitā;
Aṅkurassa mahādāne,
dabbigāhā upaṭṭhitā.
Bahuṁ bahūnaṁ pādāsi,
ciraṁ pādāsi khattiyo;
Sakkaccañca sahatthā ca,
cittīkatvā punappunaṁ.
Bahū māse ca pakkhe ca,
utusaṁvaccharāni ca;
Mahādānaṁ pavattesi,
aṅkuro dīghamantaraṁ.
Evaṁ datvā yajitvā ca,
aṅkuro dīghamantaraṁ;
So hitvā mānusaṁ dehaṁ,
tāvatiṁsūpago ahu.
Kaṭacchubhikkhaṁ datvāna,
anuruddhassa indako;
So hitvā mānusaṁ dehaṁ,
tāvatiṁsūpago ahu.
Dasahi ṭhānehi aṅkuraṁ,
indako atirocati;
Rūpe sadde rase gandhe,
phoṭṭhabbe ca manorame.
Āyunā yasasā ceva,
vaṇṇena ca sukhena ca;
Ādhipaccena aṅkuraṁ,
indako atirocati.
(…)
Tāvatiṁse yadā buddho,
silāyaṁ paṇḍukambale;
Pāricchattakamūlamhi,
vihāsi purisuttamo.
Dasasu lokadhātūsu,
sannipatitvāna devatā;
Payirupāsanti sambuddhaṁ,
vasantaṁ nagamuddhani.
Na koci devo vaṇṇena,
sambuddhaṁ atirocati;
Sabbe deve atikkamma,
sambuddhova virocati.
Yojanāni dasa dve ca,
aṅkuroyaṁ tadā ahu;
Avidūreva buddhassa,
indako atirocati.
Oloketvāna sambuddho,
Aṅkurañcāpi indakaṁ;
Dakkhiṇeyyaṁ sambhāvento,
Idaṁ vacanamabravi.
“Mahādānaṁ tayā dinnaṁ,
aṅkura dīghamantaraṁ;
Atidūre nisinnosi,
āgaccha mama santike”ti.
Codito bhāvitattena,
aṅkuro idamabravi;
“Kiṁ mayhaṁ tena dānena,
dakkhiṇeyyena suññataṁ.
Ayaṁ so indako yakkho,
dajjā dānaṁ parittakaṁ;
Atirocati amhehi,
cando tāragaṇe yathā”ti.
“Ujjaṅgale yathā khette,
bījaṁ bahumpi ropitaṁ;
Na vipulaphalaṁ hoti,
napi toseti kassakaṁ.
Tatheva dānaṁ bahukaṁ,
dussīlesu patiṭṭhitaṁ;
Na vipulaphalaṁ hoti,
napi toseti dāyakaṁ.
Yathāpi bhaddake khette,
bījaṁ appampi ropitaṁ;
Sammā dhāraṁ pavecchante,
phalaṁ toseti kassakaṁ.
Tatheva sīlavantesu,
guṇavantesu tādisu;
Appakampi kataṁ kāraṁ,
puññaṁ hoti mahapphalan”ti.
Viceyya dānaṁ dātabbaṁ,
yattha dinnaṁ mahapphalaṁ;
Viceyya dānaṁ datvāna,
saggaṁ gacchanti dāyakā.
Viceyya dānaṁ sugatappasatthaṁ,
Ye dakkhiṇeyyā idha jīvaloke;
Etesu dinnāni mahapphalāni,
Bījāni vuttāni yathā sukhetteti.
Aṅkurapetavatthu navamaṁ.