Therāpadāna
Kaccāyanavagga
6. Bāhiyattheraapadāna
“Ito satasahassamhi,
kappe uppajji nāyako;
Mahappabho tilokaggo,
nāmena padumuttaro.
Khippābhiññassa bhikkhussa,
guṇaṁ kittayato mune;
Sutvā udaggacittohaṁ,
kāraṁ katvā mahesino.
Datvā sattāhikaṁ dānaṁ,
sasissassa mune ahaṁ;
Abhivādiya sambuddhaṁ,
taṁ ṭhānaṁ patthayiṁ tadā.
Tato maṁ byākari buddho,
‘etaṁ passatha brāhmaṇaṁ;
Patitaṁ pādamūle me,
cariyaṁ paccavekkhaṇaṁ.
Hemayaññopacitaṅgaṁ,
avadātatanuttacaṁ;
Palambabimbatamboṭṭhaṁ,
setatiṇhasamaṁ dijaṁ.
Guṇathāmabahutaraṁ,
samuggatatanūruhaṁ;
Guṇoghāyatanībhūtaṁ,
pītisamphullitānanaṁ.
Eso patthayate ṭhānaṁ,
khippābhiññassa bhikkhuno;
Anāgate mahāvīro,
gotamo nāma hessati.
Tassa dhammesu dāyādo,
oraso dhammanimmito;
Bāhiyo nāma nāmena,
hessati satthu sāvako’.
Tadā hi tuṭṭho vuṭṭhāya,
yāvajīvaṁ mahāmune;
Kāraṁ katvā cuto saggaṁ,
agaṁ sabhavanaṁ yathā.
Devabhūto manusso vā,
sukhito tassa kammuno;
Vāhasā saṁsaritvāna,
sampattimanubhomahaṁ.
Puna kassapavīrassa,
atthamentamhi sāsane;
Āruyha selasikharaṁ,
yuñjitvā jinasāsanaṁ.
Visuddhasīlo sappañño,
jinasāsanakārako;
Tato cutā pañca janā,
devalokaṁ agamhase.
Tatohaṁ bāhiyo jāto,
bhārukacche puruttame;
Tato nāvāya pakkhando,
sāgaraṁ appasiddhiyaṁ.
Tato nāvā abhijjittha,
gantvāna katipāhakaṁ;
Tadā bhīsanake ghore,
patito makarākare.
Tadāhaṁ vāyamitvāna,
santaritvā mahodadhiṁ;
Suppārapaṭṭanavaraṁ,
sampatto mandavedhito.
Dārucīraṁ nivāsetvā,
gāmaṁ piṇḍāya pāvisiṁ;
Tadāha so jano tuṭṭho,
‘arahāyamidhāgato.
Imaṁ annena pānena,
vatthena sayanena ca;
Bhesajjena ca sakkatvā,
hessāma sukhitā mayaṁ’.
Paccayānaṁ tadā lābhī,
tehi sakkatapūjito;
Arahāhanti saṅkappaṁ,
uppādesiṁ ayoniso.
Tato me cittamaññāya,
codayī pubbadevatā;
‘Na tvaṁ upāyamaggaññū,
kuto tvaṁ arahā bhave’.
Codito tāya saṁviggo,
tadāhaṁ paripucchi taṁ;
‘Ke vā ete kuhiṁ loke,
arahanto naruttamā’.
‘Sāvatthiyaṁ kosalamandire jino,
Pahūtapañño varabhūrimedhaso;
So sakyaputto arahā anāsavo,
Deseti dhammaṁ arahattapattiyā’.
Tadassa sutvā vacanaṁ supīṇito,
Nidhiṁva laddhā kapaṇoti vimhito;
Udaggacitto arahattamuttamaṁ,
Sudassanaṁ daṭṭhumanantagocaraṁ.
Tadā tato nikkhamitvāna ‘satthuno,
Sadā jinaṁ passāmi vimalānanaṁ’;
Upecca rammaṁ vijitavhayaṁ vanaṁ,
Dije apucchiṁ ‘kuhiṁ lokanandano’.
‘Tato avocuṁ naradevavandito,
Puraṁ paviṭṭho asanesanāya so;
Sasova khippaṁ munidassanussuko,
Upecca vandāhi tamaggapuggalaṁ’.
Tatohaṁ tuvaṭaṁ gantvā,
sāvatthiṁ puramuttamaṁ;
Vicarantaṁ tamaddakkhiṁ,
piṇḍatthaṁ apihāgidhaṁ.
Pattapāṇiṁ alolakkhaṁ,
pācayantaṁ pītākaraṁ;
Sirīnilayasaṅkāsaṁ,
ravidittiharānanaṁ.
Taṁ samecca nipaccāhaṁ,
idaṁ vacanamabraviṁ;
‘Kupathe vippanaṭṭhassa,
saraṇaṁ hohi gotama’.
‘Pāṇasantāraṇatthāya,
piṇḍāya vicarāmahaṁ;
Na te dhammakathākālo’,
iccāha munisattamo.
Tadā punappunaṁ buddhaṁ,
āyāciṁ dhammalālaso;
Yo me dhammamadesesi,
gambhīraṁ suññataṁ padaṁ.
Tassa dhammaṁ suṇitvāna,
pāpuṇiṁ āsavakkhayaṁ;
Parikkhīṇāyuko santo,
aho satthānukampako.
Kilesā jhāpitā mayhaṁ,
…pe…
viharāmi anāsavo.
Svāgataṁ vata me āsi,
…pe…
kataṁ buddhassa sāsanaṁ.
Paṭisambhidā catasso,
…pe…
kataṁ buddhassa sāsanaṁ.
Evaṁ thero viyākāsi,
bāhiyo dārucīriyo;
Saṅkārakūṭe patito,
bhūtāviṭṭhāya gāviyā.
Attano pubbacariyaṁ,
kittayitvā mahāmati;
Parinibbāyi so thero,
sāvatthiyaṁ puruttame.
Nagarā nikkhamanto taṁ,
disvāna isisattamo;
Dārucīradharaṁ dhīraṁ,
bāhiyaṁ bāhitāgamaṁ.
Bhūmiyaṁ patitaṁ dantaṁ,
indaketūva pātitaṁ;
Gatāyuṁ sukkhakilesaṁ,
jinasāsanakārakaṁ.
Tato āmantayī satthā,
sāvake sāsane rate;
‘Gaṇhatha netvā jhāpetha,
tanuṁ sabrahmacārino.
Thūpaṁ karotha pūjetha,
nibbuto so mahāmati;
Khippābhiññānamesaggo,
sāvako me vacokaro.
Sahassamapi ce gāthā,
anatthapadasañhitā;
Ekaṁ gāthāpadaṁ seyyo,
yaṁ sutvā upasammati.
Yattha āpo ca pathavī,
tejo vāyo na gādhati;
Na tattha sukkā jotanti,
ādicco na pakāsati.
Na tattha candimā bhāti,
tamo tattha na vijjati;
Yadā ca attanā vedi,
munimonena brāhmaṇo.
Atha rūpā arūpā ca,
sukhadukkhā vimuccati’;
Iccevaṁ abhaṇī nātho,
tilokasaraṇo muni”.
Itthaṁ sudaṁ āyasmā bāhiyo thero imā gāthāyo abhāsitthāti.
Bāhiyattherassāpadānaṁ chaṭṭhaṁ.